هنر ایران‏:

در طول مدتى بیش از 60 قرن مردمى که در فلات ایران زندگى مى‏کردند، اندیشه و فنونى پدید آوردند که موجب بقاى بشر و مایه تعالى مقام انسانى شد. فنون کشاورزى و فلزکارى و مبانى اندیشه‏هاى دینى و فلسفى و نوشتن و علم اعداد و نجوم و ریاضى از سرزمینى که امروز خاورمیانه خوانده مى‏شود، آغاز گشت و سرچشمه بسیارى از این امور فرهنگى در فلات ایران بود ... پیشه‏ورانى که نقش سفالینه‏ها را در 5500 سال پیش از این ابداع کردند ...

خاک رُس را براى آن که نرم کنند مى‏ساییدند و اغلب الک مى‏کردند. سفالگران هنوز آن چرخهاى پایى تند حرکت را که کاشی سازان زمان‌های بعد اشکال متوازى و قرینه را با آن‌ها مى‏ساختند، نداشتند. ابزار کار ایشان فقط چرخى بود که روى آن، با دست، ظرف را گرد میکردند. وجود این چرخ ها، بی شک بهتر از آن بود که هیچ وسیله ‏اى براى چرخاندن توده گل رُس نداشته باشند. اما البته کافى نبود با این حال لیوان‌ها را متناسب و دیواره آن‌ها را به نازکى مقوا از کار درمی آوردند، سپس سطح خارجى لیوان‌ها را با لعابى گِلى و نقوشى ساده می ‏آراستند. آنگاه ظرف را در کوره نخاله‏ اى می گذاشتند که میزان حرارت آن با وسایل ابتدایى منظم مى‏شد. این پیشه‏ وران ماهر و شکیبا موفق می ‏شدند که ظرف‌های ظریف خود را، بى‏ آن که تغییر شکل بدهد، در این کوره‏ ها بپزند، بطورى که مثل ظرف‌های چینى صدا بدهد. نقش‌ها به حسب درجه حرارت، به رنگى از بنفش تند تا سیاه درمی آمد و براق می ‏شد. شکل ظرف‌های سفالین قدیم اغلب از شکل ظرف هایى که با مواد دیگر چون چوب، چرم و حصیر ساخته شده و بشر هزاران سال، پیش از آنکه سفال‏ سازى را اختراع کند، آن‌ها را به کار برده بود تقلید می شد ... پس از آن که ده دوازده قرن گذشت، کوزه‏ گران شکل‌های ظروف سفالین را مستقلا و به صورتی که مواد و اسلوب فنى صنعتشان اقتضا می کرد، تکمیل کردند و کمیجهاى کُروى و آفتابه به وجود آوردند.

از روى دوک‌های سنگى و گِلى (از گِل رُس پخته) که در این منطقه پیدا شده است، حدس می زنند که انسان قدیم مبادى صنعت نساجى را می‏شناخته است. ابزار کار، همه از سنگ بود، از قبیل تیغه کارد که از سنگ چخماق می‏ساختند و تیغه داس و تبر صیقلى شده و نیز آلت تراش. در اواخر این عهد، نخستین اشیاى کوچک مِسین، که هنوز چکش کارى می ‏شد، ظهور نمود. انسان غار بتدریج دریافت که مس، نرم و قابل تورق است، اما هنوز طرز ذوب کردن آن را نمی‏دانست. به عقیده گیرشمن این عهد در ایران، درست، پایان عهد حجر صیقلى است.

در این دوره: «مرد و زن هر دو علاقه داشتند که خود را آرایش کنند، گردنبندهایى از صدف ترتیب داده بودند و حلقه انگشترى و دستبند را از صدف‌های بزرگ با سنگ‌های نرم میساختند. محتملا خالکوبى و یا لااقل بَزک هم معمول بود، و مواد آن را به کمک دسته هاون کوچکى در هاون ظریفى نرم می ‏کردند.»ذوق هنرى در کنده‏ کارى روى استخوان جلوه ‏گر است. هنرمندان این عصر گاه روى استخوان و دسته ابزار خود تصویر سر غزال یا خرگوشى را ترسیم میکردند.